Kỹ thuật nấu ăn là gì?
Nấu ăn là một nghệ thuật, kỹ thuật và nghề thủ công từ việc chuẩn bị nguyên vật liệu đến sơ chế thức ăn, chế biến thức ăn, đến khâu trang trí sắp xếp bố trí món ăn cho hợp lý phù hợp với nhiều loại hình món ăn khác nhau, thành phẩm của việc nấu ăn có thể được chế biến sử dụng bằng nhiệt hoặc không sử dụng nhiệt.
Các kĩ thuật và nguyên liệu nấu ăn rất đa dạng trên thế giới, từ việc nướng thức ăn trên ngọn lửa cũng rất đa dạng, từ sử dụng bếp lửa truyền thống, bếp điện tử, bếp từ, lò than nóng, lò điện nướng,… Món ăn phản ánh các xu hướng và đặc điểm văn hóa, kinh tế, môi trường của từng miền, khu vực, quốc gia khác nhau.
Các kỹ thuật nấu ăn cơ bản trong ẩm thực
Để trở thành một đầu bếp chuyên nghiệp, mỗi người cần phải thường xuyên học hỏi, trau dồi kiến thức, nâng cao tay nghề đồng thời nắm vững các kỹ thuật nấu ăn cơ bản trong khoa học ẩm thực để từ có thể ứng dụng và tạo ra những món ăn ngon và giá trị hơn.
Gelatinization (Hồ hóa/keo hóa)
Quá trình keo hóa trong nấu ăn được hiểu đơn giản là sự hồ hóa của tinh bột, các hạt tinh bột nở ra khi bị đun nóng trong chất lỏng. Quá trình keo hóa khiến độ dày của thực phẩm tăng lên. Keo hóa là một phản ứng vật lý – hóa học đóng vai trò quan trọng trong kỹ thuật nấu các món ăn từ tinh bột.
Kỹ thuật keo hóa có thể được áp dụng để tạo ra nhiều món ăn như bỏng ngô, bánh ngọt, hỗn hợp roux và sữa trứng hoặc được sử dụng để tạo ra các loại thạch, rau câu trái cây.
Coagulation (Kết đông)
Trong khoa học ẩm thực, chúng ta đề cập đến sự kết đông của protein. Quá trình này xảy ra khi protein biến đổi từ trạng thái lỏng sang trạng thái rắn và không thể đảo ngược lại quá trình khi nấu nướng. Sự kết đông bắt đầu ở khoảng 38 độ C và kết thúc ở khoảng 71- 82 độ C. Có 3 loại protein chính thường được áp dụng kỹ thuật phương pháp kết đông trong nấu ăn là: trứng, đậu nành, gluten (một loại bột protein).
Kỹ thuật kết đông được sử dụng trong rất nhiều thực đơn, đặc biệt là các món ăn từ trứng, đậu nành, bánh kẹp hamburger, pizza hay các món tráng miệng.
Denaturation (Biến tính)
Biến tính (Denaturation) và kết đông (Coagulation) thường được gọi là cặp song sinh của khoa học thực phẩm bởi vì chúng hầu như luôn luôn xảy ra cùng nhau. Nếu như quá trình kết đông làm đông đặc protein, biến đổi chúng từ thể lỏng sang thể rắn thì với biến tính, người nấu sẽ phá vỡ cấu trúc xoắn ốc của protein, làm biến đổi chúng thành một dạng cấu trúc hoàn toàn khác so với cấu trúc ban đầu.
Quá trình biến tính xảy ra trước quá trình kết đông và thường được áp dụng trong quá trình sơ chế thức ăn như đánh trứng, làm mềm thịt trước khi nấu, làm kem chua hoặc sữa chua…
Emulsification (Nhũ tương hóa)
Trong khoa học ẩm thực, nhũ tương là một hỗn hợp của hai chất lỏng mà thông thường không thể pha trộn với nhau, như dầu và giấm.
Có hai loại nhũ tương: nhũ tương tạm thời và nhũ tương vĩnh viễn. Một ví dụ về nhũ tương tạm thời là dầu giấm, một gia vị thường được dùng để trộn các món salad trong ẩm thực châu Âu. Khi bạn đổ dầu và giấm vào trong một cái lọ, cố khuấy đều để dầu và giấm hòa quyện lại với nhau, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, chúng sẽ bắt đầu tách ra.
Maillard reaction (Phản ứng maillard)
Trong khoa học ẩm thực, phản ứng maillard phức tạp đến mức phải đến vài năm gần đây các nhà khoa học mới bắt đầu đi sâu tìm hiểu bản chất thật sự của nó là gì. Tuy nhiên, phản ứng maillard có thể hiểu một cách đơn giản là lúc nhiều phản ứng hóa học nhỏ đồng thời xảy ra khi protein và đường trong thức ăn bị biến đổi bởi nhiệt, tạo thành hương vị, mùi thơm và màu sắc mới cho món ăn.
5 phương pháp nấu ăn cơ bản dành cho người mới bắt đầu
Xào
Xào là phương pháp nấu ăn nhanh chóng, được thực hiện bằng cách đưa thực phẩm cần xào vào chảo ở nhiệt độ cao, và sử dụng thêm một lượng nhỏ chất béo để tránh bị cháy. Nó giúp tạo hương vị cho thực phẩm, và là làm mới món thịt và rau cho bữa ăn.
Với phương pháp xào thức ăn, nguyên tắc quan trọng nhất là cả chảo và các chất béo được đun nóng đến nhiệt độ cao trước khi đưa thức ăn vào chảo đó. Nếu không, thức ăn sẽ không được nấu đúng cách, thức ăn sẽ hấp thụ, hút nhiều chất béo vào nó và sau đó dính vào chảo. Để kiểm tra xem chảo đủ nóng hay chưa, tốt nhất là thêm một vài giọt nước vào chảo, nếu chúng sôi sục mạnh mẽ và bay hơi nhanh trong một vài giây thì lúc đó chảo đã đủ nóng.
Bất cứ loại thực phẩm nào cũng có thể sử dụng với chảo để xào, tuy nhiên nếu thực phẩm quá dày, quá cứng như xương gà, hoặc các loại rau củ cứng thì không nên xào bởi các loại thực phẩm này sẽ phải được dầu và chảo làm chín ở bên ngoài lâu hơn trước khi chúng được nấu chín ở bên trong.
Chiên
Chảo rán là là loại chảo tương tự như chảo xào. Thực phẩm chiên chủ yếu là thịt – chẳng hạn như ức gà, thịt nướng, sườn lợn và philê cá, không được cắt thành từng miếng. Tuy nhiên, chiên thực hiện ở nhiệt độ thấp hơn xào để đảm bảo rằng thực phẩm không bị đốt cháy ở bên ngoài trước, khi mà bên trong chúng chưa được nấu chín.
Nướng
Nướng lò vi sóng và nướng vỉ là cả hai phương pháp nấu ăn khô mà thực phẩm được sưởi ấm bằng ngọn lửa để chín. Sự khác biệt duy nhất giữa 2 phương pháp này là: nướng lò vi sóng là nguồn nhiệt tác động lên trên thức ăn, trong khi nguồn nhiệt từ nướng vỉ xuất phát từ bên dưới.
Với nướng lò vi sóng và nướng vỉ, thức ăn được nấu chín bằng không khí nóng được sản xuất bởi ngọn lửa. Tuy nhiên, không khí thực sự là chất dẫn nhiệt kém, vì vậy thức ăn cần được đặt khá gần với nguồn nhiệt. Điều này có nghĩa rằng các thức ăn nấu nhanh ở bên ngoài, làm cho lượng chất béo từ thực phẩm như thịt, cá bị tiêu hao.
Do tính chất nóng và khô của phương pháp nấu ăn này, rất nhiều loại thực phẩm sẽ được ướp trước khi nấu để đảm bảo rằng chúng vẫn ẩm và đậm đà hương vị. Ướp thực phẩm có nghĩa là thêm toàn bộ gia vị cần có vào thức ăn, trộn đều và để yên trong một khoảng thời gian nhất định để gia vị ngấm vào thực phẩm sau đó mới nướng.
Các thực phẩm thường được đặt trên vỉ nướng có lưới, cho phép các chất béo có thể thoải mái bung ra và rơi xuống lò nướng đó.
Các thực phẩm sẽ cần phải được lật qua lật lại một lần trong thời gian nướng để đảm bảo thực phẩm chín đều cả hai bên.
Rang
Rang là phương pháp nấu ăn ở nhiệt độ khô, trong đó bao gồm thực phẩm được đặt trên một chảo rang trong lò nhiệt độ cao. Nó thường được sử dụng để rang các loại thịt như gà, gà tây, thịt nạc lợn, thịt cừu, thịt bò, philê cá và các loại rau.
Với phương pháp rang, trọng tâm chính tạo nên hương vị riêng cho thức ăn không phải là nước sốt hay nước hầm khác mà là hương vị của chính thức ăn khi bị hong khô. Đó là biểu hiện của việc vẻ bên ngoài của thịt hoặc rau quả chuyển sang màu nâu vàng đều trong khi bên trong vẫn còn ẩm.
Hấp
Hấp là một phương pháp nấu ăn bằng nhiệt ẩm, trong đó sử dụng nhiệt từ hơi nước để nấu thức ăn. Nó là một hình thức rất nhẹ nhàng giúp các thực phẩm như rau, cá chín đều, không sử dụng thêm dầu, mỡ mà vẫn giữ nguyên các chất dinh dưỡng.
Hấp chín thức ăn ở nhiệt độ sôi của nước từ 85 – 95° C. Hấp thức ăn nhờ hơi nước nóng là một trong những hình thức nấu ăn nhẹ nhàng nhất và thức ăn không được kích động bởi bọt nước cho nên không bị ngâm trong nước.
Hấp cũng là một kỹ thuật chế biến món ăn đơn giản và giữ được nhiều chất dinh dưỡng nhất bởi hơi nước không thể thấm chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Việc hấp thực phẩm có thể bảo quản chất dinh dưỡng hơn 50% so với các hình thức khác của kỹ thuật nấu ăn. Ngoài ra, thực phẩm hấp không yêu cầu bất kỳ chất béo nào (như dầu, bơ…) thêm vào để trợ giúp nấu ăn, giúp cắt giảm lượng calo của thực phẩm.
Hấp là một phương pháp nấu ăn tương đối nhanh chóng, vì nó được tiến hành ở nhiệt độ cao. Hầu hết các loại rau được hấp dưới 5 phút, trong khi cá và thịt trắng khác sẽ mất từ 3 đến 5 phút, tùy thuộc vào độ dày của thực phẩm.